برخی نکات در کشت توت فرنگی(محمد گویلی)
اصول تولید توت فرنگی(محمد گویلی)
توت فرنگی یکی از گیاهان چند ساله است. قسمت چند ساله گیاه کرون(crown)است که یک ساقه کوتاه است. همه ریشه، برگ، برگ، رانر، ساقه های فرعی و گل آذین ها از کرون تولید می شوند(خارج می شوند). کرون ها رشد عمودی دارند یعنی به طرف بالا و بیرون از خاک رشد می کنند. ریشه های جدید تولید شده بر روی کرون ها به ترتیب در قسمت های بالاتر از کرون تولید می شوند به طوری که ریشه جدید در موقعیت بالاتر از ریشه قبلی قرار دارند. ریشه های توت فرنگی در خاک رشد عمیقی ندارند به گونه ای که 50 تا 90 درصد ریشه ها در عمق بالاتر از 16 اینچ خاک قرار دارند. در زمان کشت نباید به ریشه ها صدمه وارد شود و بایستی در عمق مناسب خاک و به دور از خشک شدن کشت شوند.
این گیاه از طریق جدا نمودن گیاهان دختری حاصل از رانرها تکثیر می شود. رانر دهی در واکنش به طول روزهای بلند شروع می شود، از گره دوم به بعد گیاه هان دختری جدید که دارای ریشه کرون و برگ هستند تولید می شوند. بعد از ریشه دار شدن، گیاه جدید خود می تواند مستقل از گیاه مادری به رشد و نمو خود ادامه دهد. گیاهان جدید در طول 2 تا 3 هفته بعد تولید ریشه دار می شوند.
همچنین کرون های جدید می توانند از جوانه های موجود روی کرون مادری تولید شوند و بر خلاف گیاهان دختری کرون های جدید فاقد ریشه می باشند اما توانایی تولید برگ، رانر و گل آذین را دارند. کرون های بیشتر در یک بوته باعث شلوغی، ناکارایی و عدم تولید بیشتر می شوند، این مورد یکی از فاکتورهای تعیین کننده است که چه زمانی باید محل کشت توت فرنگی را باید عوض نمود یا مزرعه را تنک نمود.
عادت رشد و میوه دهی:
کلتیوار های روز کوتاه یا بهاره گل: بیشترین ارقام مورد کشت در ایران بهاره گل ها هستند، این ارقام بعد از سپری شدن سال اول در مزرعه هر ساله در ماه های اردیبهشت و خرداد بسته به منطقه تولید محصول می کنند، این گیاهان در صورت کشت صحیح و انجام مراقبت های لازم می توانند حداقل تا 3 و حداکثر تا 6 سال محصول اقتصادی تولید نمایند. از این ارقام می توان به پاروس، کوئین الیزا، کامارزا و ونتانا اشاره نمود.
کلتیوارهای همیشه بارده: این گیاهان مدتی بعد از کشت شروع به تولید میوه نموده و از اواخر بهار تا زمانی که یخ بندان پاییزه شروع می شود میوه تولید می کنند، سیستم کشت این گیاهان با نوع بهاره گل متفاوت است و این گیاهان به مراقبت بیشتری نیاز دارند. در کشت این گیاهان می توان تولید خوبی را از اواخر بهار تا تابستان انتظار داشت. در این گیاهان کشت یکساله بوده و کشت مجدد هر ساله انجام می شود. از این ارقام می توان به سلوا، اروماس و دیامنت اشاره نمود.
انتخاب کلتیوار:
برای یک تولید موفق انتخاب رقم اهمیت فراوانی دارد، بسته به نوع نیاز (تازه خوری یا فریزینگ) و منطقه کشت، کلتیوار های مختلفی وجود دارند.
در ارقام بهاره گل در هر بار برداشت محصول مقدار زیادی میوه برداشت می شود(عملکرد بالاست). اما در ارقام روز خنثی و همیشه بار مقدار تولید محصول کم است اما این مقدار کم به طور مداوم برای تامین نیاز تازه خوری و دسر خارج از فصل تولید می شود.
ارقام همچنین در مقدار مقاومت به سرما، گرما، بیماری و آفات مقدار محصول و زمان رسیدن متفاوت هستند.
برای رسیدن به بهترین طعم و مزه در رقم سلوا رسیدگی کامل لازم است.
گیاهان مادری(منشاء یا ماخذ):
اجتناب از وسوسه کشت گیاهان قبلی به عنوان گیاه جدید، این گیاهان ممکن است پناهگاهی برای آفات و بیماری ها باشند که به راحتی دیده نمی شوند.
خرید از نهالستان های معتبر که دارای گیاهان سالم از لحاظ نوع و رقم پر رشد، سالم، و عاری از آفات و بیماری می باشند امری ضروری است. گیاهان عاری از عوامل آلوده کننده دارای رشد بهتر، تولید میوه بالاتر و زنده مانی بالاتر می باشند، اما باید به خاطر داشت که این گیاهان هرچند در ابتدا عاری از هرگونه بیماری و آفت هستند اما از آلوده شدن مصون نیستند، و لازم است که احتیاط نمود که گیاهان کشت شده به ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا آلوده نشوند که این عوامل ضعیف شدن و از بین رفتن گیاهان را در پی دارد. بسیاری از جاها و نهالستان های مجوز داری که فروش سفارشی دارند گیاهان با کیفیت عالی به فروش می رسانند.
آماده سازی محل کشت:
سال قبل از کشت بهترین زمان برای از بین بردن علف های هرز چند ساله می باشد زیرا حذف این گیاهان بعد از کشت بسیار مشکل است. قبل از کشت، خاک را تا عمق 6 تا 8 اینچ نرم و آماده نمایید. هرگونه محدودیت یا توصیه کودی را قبل از کشت با آزمایش گزارش نمایید. از کشت تناوبی استفاده شود و از کشت مجدد در یک محل خود داری نمایید، برخی از محصولات پناهگاهی برای بیماری ها و آفات هستند که توت فرنگی به آنها حساس است، در صورت امکان از تناوب توت فرنگی با گیاهانی مثل گوجه فرنگی، سیب زمینی، فلفل، بادنجان و گیاهانی خانواده کدوئیان خود داری شود.
محل و خاک مورد نیاز:
انتخاب محل مناسب و آفتاب گیر ضروری است زیرا توت فرنگی های رشد یافته در سایه محصول کمتری تولید می نمایند. از کشت در محل های پست و گود که معمولا محل تجمع آب است باید اجتناب شود. خاک های این اماکن دارای زهکشی ضعیف می باشند و همچنین خطر سرمازدگی در شبهای سرد در مکان ها زیاد است.
شما می توانید توت فرنگی را با موفقیت در در خاک های مختلف پرورش دهید اما بهترین خاک که بتواند زهکشی خوبی داشته باشد و ظرفیت نگهداری آب بالایی داشته باشد خاک های سندی لوم است که توت فرنگی بهتری رشد را در آن ها دارد. از خاک های سنگین با زهکشی پایین اجتناب نمایید.
کشت گیاهان:
محافظت از گیاهان: بعد از دریافت گیاهان از نهالستان، زمانی که هوا گرم است از پذیرش آنها خود داری نمایید. حتما ریشه ها را در رطوبت کافی نگهدارید. اگر گیاهان قبل از زمانی که شما بتوانید کشت انجام دهید به دست شما رسیدن شما باید آنها را در جایی خنک و مرطوب نگهداری نمایید یا روی خاک مرطوب در سایه بر روی ریشه ها به صورت موقت قرار دهید.
در زمان کشت گیاهان(کشت موقت) گیاه را از کیسه های پلاستیکی که نشاء ها در آن منتقل شده سریعا خارج نموده و سپس با استفاده از یک بیلچه گودالی به شکل V به عمق مناسب حفر کنید. به گونه ای که ریشه گیاهان در آن قرار گیرد حفر کنید و گیاهان را در آن قرار داده سپس خاک اطراف را روی ریشه ها ریخته و با فشار توسط دست یا پا خاک پای بوته را محکم می کنیم.(شکل).
زمان کشت: گیاهان توت فرنگی باید بلافاصله بعد از گاورو شدن خاک در بهار کشت گردند. گیاهان انبار شده ممکن است کشت شوند در اواسط ماه جون اگر رطوبت خاک مناسب بوده و آب آبیاری در دسترس باشد اما این گیاهان دارای عمل کرد پایینتری نسبت به گیاهان کشت شده در اول فصل می باشد.
نشاندن گیاهان: اندکی پیش از کشت برگ های پیر و خشک و رانرهای باقی مانده روی کرون ها را حذف کنید. هر گیاه اگر 2 تا 3 برگ متوسط و خوب داشته باشه رشد خوبی خواهد داشت.
با استفاده از یک بیلچه یک گودال کوچک در خاک ایجاد کنید به گونه ای که ریشه های گیاه داخل آن آویزان شوند، سپس خاک داخل گودال روی ریشه ها ریخته شود به طوری که اطراف ریشه ها را به طور یکسان با خاک دانه دانه شده پر شود. به گونه ای که فقط ریشه ها و قسمت پایین کرون(base)ها با خاک پوشانه شوند، سپس خاک پای بوته را به طور محکم فشار دهید تا علاوه بر پایدار شدن خاک اطراف ریشه ها هوای موجود در منافذ خاک نیز تا حدودی خارج شوند.
آناتومی گیاه توتفرنگی
طوقه
بخش مرکزی گیاه توتفرنگی همان طوقه است که یک ساقه کوتاه و فشرده میباشد و تمامی اندامهای گیاه روی آن استقرار یافته و بهنحوی از آن منشاء میگیرند. رشد مریستم انتهایی
طوقه موجب تشکیل گره و جوانههای جدید میگردد
|
در ارقام بهاره حذف رانرها باعث تولید طوقه میشود، و در ارقام همیشه بهار و یا برخی از بهارهها که رانر تولید نمیکنند طی فصل رشد طوقههاي جدید تولید میکنند. در کنار هر برگ یک جوانهی نابجایی وجود دارد که بسته به شرایط محیطی تولید ساقه رونده، طوقه چه و یا در حالت خواب باقی میماند. تعداد طوقه در سطح ردیف اغلب فاکتور مهمی است که بهشدت روی عملکرد دخالت دارد.
برگ
برگها سهبرگچهای هستند و بهوسیله دمبرگچهی کوتاهی به دمبرگ وصل میشوند. برگها به رنگ سبز روشن بوده غالباً لبههای دندانهدار دارند. برگها بیضی شکل تاگرد بوده که دراغلب گونهها تا چندین ماه روی بوته میمانند و پس از فرا رسیدن سرمای پائیز از بین میروند. برگهای تازه به صورت پریموردیادر بین لایههای محافظ گوشوارکها زمستانگذرانی، و در بهار جایگزین برگهای پیر میشوند. 5تا 10 پریموردیای برگی در هر جوانهي رویشی وجود دارد. عمر متوسط برگ روی طوقهي توتفرنگی 56 روز است. پلاستوکرون برگها یعنی فاصلهي زمانی بین ظهور دو برگ متوالی در طول ساقه در ارقام توتفرنگی10-8 روز میباشد که بستگي به دمای محیط دارد و در بهار و تابستان کمتر از پائیز است.
ریشه
توتفرنگی دارای سیستم ریشههای اولیه و ثانویه است که از
ریشههای اولیه منشاء میگیرند. بیش از 90-50 درصد ریشه در عمق 15-10 سانتیمتری
خاک هستند. بسته به شرایط محیطی ریشههای اولیه تا 3 سال و ریشههای ثانویه تا 2
سال زنده میمانند. با مساعد شدن هوا رشد ریشه (اوایل بهار) تجدید میشود و در آخر
تابستان مواد را در خود ذخیره میکند چون در تابستان رشد ریشه به حداکثر خود میرسد
و در پایان تابستان رشد متوقف میشود.ریختشناسی ریشهها همانند برگ، مثل دولپهايهاست،
ریشهها از بخش تحتانی طوقه و ریشههای نابجا طوقه از پریسایکل منشاء ميگيرند، از کورتکس
عبور ميكنند و بعد از 2تا5 سانتیمتر منشعب شده و تولید تودهي ریشه میکنند.
روندک (ساقه رونده) یا دستک
این اندامهای رویشی از جوانههای جانبی طوقه حاصل میشوند. دارای دو گره ميباشد، که بوتهي دختری از دومین گره حاصل میگردد. گره اول معمولاً غیر فعال میباشد و یا از آن ساقهي روندهي دیگری تولید میشود. ولی جوانهي دوم بهمحض تماس با خاک در فصل مناسب رشد، تولید گیاه دختری[6]میکند. میان گره اول طویلتر از میان گره دوم است. جوانه اولین گره نزدیک به طوقه در طی فصل رشد به حالت ركود باقی میماند یا ساقه روندهي جدید حاصل میکند. طول روز بلندتر از 14 ساعت و دماهای بالا تولید روندك را تحريك ميكند.وقتی طول روز در طی فصل رشد به 16 ساعت برسد تولید و رشد ساقهي رونده به حداکثر میرسد (مرندی، 1385 و حریقی، 1385).
گلآذین
گلهای توتفرنگی بهصورت گلآذین خوشهای رشد میکنند که به یک گل اولیه ختم میشود (حریقی و قادری، 1385) این گلآذین که گرزن دوسویه[8] است از نوع رشد محدود ميباشد (مرندی، 1385)، و در واقع یک ساقهی تغییر شکل یافته است (بهنامیان و مسیحا، 1385 و منیعی، 1385). گلها از طریق دمگل اصلی از طوقهی گیاه و از کنار برگها خارج میشوند. بهدنبال گل اولیه دو عدد گل ثانویه، چهار عدد گل در اندازه بعدی و هشت گل دسته چهارم وجود دارد (حریقی و قادری، 1385 و منیعی، 1385). معمولاً برروی هر گلآذین 15 عدد گل تشکیل میشود ولی تحقیقات نشان داد که بر حسب گونه 39-1 عدد گل وجود دارد (مرندی، 1385).
گل
هر گل شامل 10 کاسبرگ، 5 گلبرگ و 20تا30 پرچم ميباشد (شكل، 2-2). تعداد تخمدانهااز 60تا600 عدد ميباشد، بیشترین تعداد تخمدانها در شکوفههای اولیه دیده میشود که بهترتیب تا شکوفه چهارم کاهش مییابند (منیعی، 1385 و حریقي و قادری، 1385).گردهافشانی توسط حشرات بهویژه زنبور عسل و باد انجام میشود (حریقی و قادری، 1385).گردهها قبل از باز شدن بساک میرسند و بالغ میشوند اما بساک تا وقتی که گلها باز نشوند شکوفانمیشوند، مدت زنده ماندن گردهها 3-2 روز است و کلاله به مدت 10-8 روز آماده پذیرش گرده است، باروری 24 تا 48 ساعت بعد از گردهافشانی اتفاق میافتد(مرندی، 1385 و حریقی و قادری، 1385). اغلب ارقام توتفرنگی خودبارور هستند و تولید گلهای هرمافردیت میکنند.
|
توتفرنگی بهعلت ساختار غیر معمول یک میوهی کاذب است، كه میوههاي حقیقی (فندقهها) در قسمت بیرونی گوشت قرار دارند (شارما و یامداگنی، 2000).میوهی توتفرنگی از نظر گیاهشناسی یک میوهي مجتمع
است(شكل، 2-3)، که همزمان که توسعه مییابد و بزرگ میشود میرسد. این میوه از تعداد زیادی تخمدان که در یک گل هستند تشکیل شده است و از نظر باغبانی نهنج بزرگ شدهای است با تعداد زیادی فندقه که اغلب به عنوان میوه محسوب میشود (پرکینز-ویزی، 1995). اندازهی میوهي اول روی ساقه اصلی بزرگتر از میوههای دوم، سوم، چهارم است که در ارقام مختلف متفاوت است وهمینطور به شرایط آب و هوایی و تعداد اندامهای مادگی گل بستگی دارد (مرندی، 1385و منیعی، 1385) نهنج از یک لایه اپیدرمی، یک کورتکس و یک مغز تشکیل شده است. این دو لایه توسط دستههای آوندی از عناصر غذایی استفاده میکنند (بهنامیان و مسیحا، 1385). میوه توتفرنگی دارای منحنیرشد سیگموئید[9] دوگانه است (روزاتی، 1993) که پیک اول آن متأثر از نمو فندقههاست و مربوط به رشد اولیه نهنج و پیک دوم آن مربوط به انتقال سریع کربوهیدراتها و آسمیلاتها بهداخل نهنج (استریک و پروکتور، 1988 و میورا و همکاران،1990).توسعه و نمو فندقه پیش از افزایش نهایی نهنج اتفاق میافتد (هانكوك، 1999). با بلوغ جنین،میزان رشد نهنجو رسیدن میوه شروع میشود. رشد فندقه منحنی سیگموئیدی است و حداکثر اندازهي آن پس از تورم نهایی میوه اتفاق میافتد (میورا، 1990). |
ارقام مهم توتفرنگی
ارقام مختلف توتفرنگی هشتگان برحسب میزان عملکرد، کیفیت میوه و میزان سازگاري آنها به شرایط نامطلوب آب و هوایی و آفات و بیماریها برای کشت و کار توسط پرورش دهندگان از اهمیت ویژهای برخوردارند. ارقام مختلف برحسب میزان عملکرد و نوع کیفیت، بعد از معرفی شدن توسط مؤسسات علمی و شرکتهای خصوصی دنیا در بین جامعه پرورش دهندگان توتفرنگی رواج پیدا کرد، ولی با معرفی ارقام جدید، با عملکرد بالا و کیفیت بهتر خود خود، بدست فراموشی سپرده خواهند شد البته در این میان شرایط نامساعد محیطی بهویژه آفات و بیماریها به این روند سرعت خواهند بخشید. در زیر به تعدادی از ارقام که در نقاط مختلف دنیا کشت میشوند اشاره خواهیم کرد(شارما و یامداگنی،2000؛ دابنی، 1994و برینگهورس و دوت، 1989) که عبارتند از:
كامارزا (Camarosa)
این رقم در سال 1992 از کالیفرنیا معرفی شد، گیاهانی روزکوتاه، قوی که تولید میوه بالایی دارند. در آب و هوای نیمهگرمسیری خشک گسترش مییابد. میوه نسبت به رقم چاندلرزودرستر، ولی سفتی آن کمتر است. برای بازار فروش تازه مناسب است. مناسب برای باغهای خانگی است. حساسیت متوسطی به لکه برگی دارد. مقاومت نسبی به سفیدک دارد (دابنی،1994). میوه قرمز تیره با اندازهي بزرگ تا متوسط و خیلی سفت، اسیدیته بالا، عادت رشد قوی دارد، خودگردهافشان (SelfFertile)، میوهها 35-20 روز بعد از گلدهی و بسته به شرايط آب و هواي محيط میرسد، عملکرد خیلی خوبي دارد. pH قابل تحمل برای آن 7-5، ولی pH ایدهآل برای رشد آن 5/6–3/5 میباشد. در 0C20 بذرها جوانه میزنند . کاماروزا استاندارد فعلی برای صنعت توتفرنگی جنوب کالیفرنیا است (فین و استریک، 2008).
سلوا (Selva)
درسال 1987 در بلژیک معرفی شد. سلوا گیاه
روزخنثی است که رفتار متفاوتی نسبت به ارقام کالیفرنیا از خود نشان میدهد. در
واقع نوع نسبتاً ضعیف روزخنثی است. این گیاه
دارای دوام ضعیف تا متوسط است. رنگ سطح میوه قرمز روشن و جلادار و رنگ داخلی میوه
کمرنگ (رنگ پریده) است. عطر و طعم متوسط و سفتی خیلی خوبی دارد. عملکرد متوسط تا
بالایی دارد. بر اساس ارزش تجاری 3-1 دارای ارزش 2 میباشد (فین و استریک، 2008).
عملکرد گیاه در متر مربع کمتر از Rapella
است اما متوسط وزن میوه بیشتر است. در ارقام روزکوتاه با افزایش دما و طول روز به
14 ساعت تشکیل و تولید ساقه روند آغاز میشود و در 16 ساعت به حداکثر میرسد.
[ بازدید : 8360 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]
[ 2 / 2 / 1394 ] [ 14:56 ] [ محمد گویلی فوق لیسانس باغبانی 09188711725 ]
[ ]